Παναγία των Βλαχερνών

Απέναντι από την πόλη της Άρτας βρίσκεται κτισμένη η βυζαντινή Ιερά Μονή της Παναγίας των Βλαχερνών, το όνομα της οποίας σχετίζεται με τη φημισμένη Παναγία των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με τις σύγχρονες μελέτες ο Ναός κτίστηκε σε δύο φάσεις: ιδρύθηκε στις αρχές του 10ου αιώνα μ.Χ. ως τρίκλιτη θολωτή βασιλική και το 13ο αιώνα μ.Χ. ανακατασκευάστηκε σε τρουλαίο.

Οι επιγραφές στους δύο τάφους που βρίσκονται στο εσωτερικό του Nαού μαρτυρούν ότι εκεί τάφηκαν μέλη της οικογένειας των Κομνηνοδουκάδων – ή, σύμφωνα με άλλους μελετητές, συγγενείς της βασίλισσας Θεοδώρας. Έτσι ο Ναός της Παναγίας των Βλαχερνών αναδεικνύεται σε μαυσωλείο των δεσποτών της Ηπείρου του 13ου αιώνα μ.Χ.

Το εντυπωσιακό ψηφιδωτό στο μεσαίο κλίτος είναι στολισμένο με πέντε συμπλεκόμενους κύκλους, από τους οποίους οι ακραίοι περιέχουν ψηφιδωτή διακόσμηση με διάφορα θέματα, ενώ ο κεντρικός δικέφαλο αετό.